Over complexe rouw bij intergenerationeel trauma

In de afgelopen 5 jaar heb ik honderden mensen gesproken en begeleid bij heling van complex trauma. Wat erg vaak terugkomt, is het gegeven ‘intergenerationeel trauma’.

Wat is intergenerationeel trauma?

Onder intergenerationeel trauma verstaan we trauma dat al meerdere generaties aanwezig is binnen een familiesysteem. Dat trauma kan gaan over seksueel misbruik binnen de familie (incest), verslavingsproblematiek, verstoringen binnen de persoonlijkheid, gedragsproblematiek, verlies dat vermeden wordt ~ waarover niet gesproken mag worden. Dit zijn enkele voorbeelden. Het kan nog breder gaan dan de voorbeelden die ik aanhaal.

Bovendien zijn er verbanden: zo kan er verslavingsproblematiek ontstaan bij een familielid of meerdere familieleden indien er binnen die familie zware disfunctie heerst zoals emotioneel misbruik, emotionele verwaarlozing, emotionele incest, fysiek geweld, seksueel misbruik. Hetzelfde geldt voor verstoringen binnen de persoonlijkheid van bepaalde familieleden. Het gedrag van een getraumatiseerd familielid kan in die mate verstoord zijn dat er gesproken kan worden van een persoonlijkheidsstoornis. Ik hou niet van de term ‘persoonlijkheidsstoornis’ maar gebruik het in deze blog omdat de meesten van jullie allicht vertrouwd zijn met die term.

Over onbegrip, uitsluiting en levend verlies

Wat mij enorm is opgevallen in de begeleidingen van de afgelopen jaren, dat is dat (jong)volwassenen die aan de slag gaan met heling van complex trauma ontzettend onbegrepen kunnen worden. In de zorgverlening, door familieleden, door vrienden, kennissen, collega's, in de maatschappij.

Wanneer het gaat over heling van intergenerationeel trauma, dan is er de factor: familie. Zoveel te zwaarder een familielijn beladen is met intergenerationeel trauma, zoveel te groter de kans dat degene die de familielijn gaat uitzuiveren, uitgesloten wordt.

Uitsluiting is erg pijnlijk voor een mens. Wanneer het gaat om uitsluiting binnen een familie, dan komt daar de factor 'levend verlies' bij. Zowel degene die uitgesloten wordt als de familie die uitsluit, krijgt te maken met levend verlies. In dit geval verlies van contact met familie.

Soms kiest de (jong)volwassene die aan de slag gaat met heling van intergenerationeel trauma er zelf voor om contacten met familieleden te verbreken. Uit zelfzorg. Ook dan is er sprake van levend verlies aan beide zijden.

Wanneer familiebanden verbroken worden, is dat onnatuurlijk. Soms helaas noodzakelijk, maar het blijft enigszins onnatuurlijk. Vanuit die optiek ontstaat er vaak complexe rouw. Rouw om wat er niet geweest is (zoals een gezond opgroeien), rouw om wat er niet is (een gezond familiesysteem), diepe rouw omwille van onbegrip op verschillende vlakken. Als er dan gezegd wordt: ‘accepteer het’, ‘laat het los’ dan kan die rouw dieper worden: alweer is er onbegrip. Het gaat hier namelijk niet over ‘loslaten’ of ‘acceptatie’.

Uitzuivering van intergenerationeel trauma

Het is cruciaal dat intergenerationeel trauma uitgezuiverd wordt 🤍 Het is onwaarschijnlijk hoeveel tranen er de laatste jaren gevloeid zijn in mijn praktijk. Ook bij mezelf trouwens.

Hoe mooi zou het zijn dat we in deze maatschappij beter leren omgaan met pijn? Met verlies. Met uitdagende helingsprocessen. Met uitzuivering van trauma.

Heel vaak heb ik mij de vraag gesteld: 'waarom is het toch zo moeilijk in onze huidige maatschappij om om te gaan met kwetsbaarheid, met pijn, met trauma, met rouwprocessen?'

Het leven is niet altijd happy joy joy. Het leven is een lach en een traan. Beiden horen bij het leven.

Begrip voor elkaar

Een sterk helende en verzachtende factor is begrip opbrengen voor elkaars proces. Elkaar ondersteunen. Dat kan door herkenning, door zachte woorden, door het tonen van compassie. Als je graag een helende reactie achter laat, kan dat via de comments ♥