Gevolgen van people pleasing op zielsniveau

Wat er gebeurt op zielsniveau door pleasegedrag

Graag geef ik meer toelichting omtrent de diepgaande gevolgen van trauma responses als 'pleasegedrag/aanpassingsgedrag' (fawn) en 'codependentie' op zielsniveau. 

Ons lichaam is erg slim ~ trauma responses

Wanneer we als mens gebeurtenissen meemaken ~ reacties krijgen die zo overweldigend zijn dat we ze niet kunnen plaatsen/verwerken op dat ogenblik, dan treden er allerlei ingenieuze mechanieken in werking, de zogenaamde trauma responses. Dit zijn responses die ons lichaam op dat ogenblik wenselijk acht om te kunnen overleven. Zonder die responses zouden we letterlijk en figuurlijk kunnen sterven. Ons lichaam is erg ingenieus op dat vlak.

Mogelijke trauma responses

Fight, flight, freeze + overige trauma responses

Indien je je al hebt ingelezen omtrent dynamieken, effecten als gevolg van vroegkinderlijk trauma ben je allicht de trauma responses 'fight', 'flight', 'freeze' en 'dissociate' tegengekomen. Flight ~ wegvluchten; fight ~ terugvechten; freeze ~ verstijven/bevriezen; dissociate ~ dissociëren/uit het lichaam gaan. Er is echter nog een andere trauma response, namelijk 'fawn', vrij vertaald als pleasegedrag. Deze traumareactie wordt soms omschreven als samenliggend met de freeze response, maar ik ben het daar niet mee eens. Er is een nuance.

​​​​​​Uit het lichaam gaan ~ 'dissociatie'

De trauma responses fight, flight en freeze zijn vrij makkelijk te omschrijven. Bij de response 'dissociate' wordt het al wat complexer. Wanneer ons lichaam hiervoor kiest, gaan we figuurlijk 'uit ons lichaam'. Wanneer een jong kind bijvoorbeeld slachtoffer is van seksueel misbruik en het de pijn niet wil/kan voelen, kan zijn/haar lichaam kiezen voor deze response. Gevolg hiervan is vaak 'dissociatieve amnesie'. Bij dissociatieve amnesie kunnen de gebeurtenissen verschoven worden naar het onbewuste geheugen waardoor het kan dat het decennialang duurt vooraleer de volwassene zich opnieuw het misbruik gaat herinneren. Dat heb ik persoonlijk meegemaakt. Volgens de wijsheid van sjamanen kunnen er zich op zo'n ogenblik stukjes ziel afsplitsen. In termen van moderne wetenschap kan je dit omschrijven als DIS (Dissociatieve Identiteits Stoornis). Hoewel DIS een reëel iets is, pleit ik ervoor om voorzichtig om te springen met het woord 'stoornis'. In mijn optiek heeft niemand een stoornis. Ieder mens is spiritueel gezien compleet. Er kunnen wel stukjes ziel verloren zijn gegaan waardoor mensen onwenselijk/ongepast gedrag gaan vertonen. Dat betekent echter niet dat deze mensen een 'stoornis' hebben. Liever gebruik ik het woord ‘disbalans’.

Pleasegedrag ~ 'fawn'

Dan zijn we aanbeland bij de laatste trauma response, 'fawn', pleasegedrag. Dit is een erg ingenieus coping mechanisme, een ingenieuze trauma response. Wat er namelijk gebeurt bij pleasegedrag is het volgende: het kind gaat zich aanpassen, het gaat zich wenselijk gedragen. Dergelijke response zie je vaak terugkomen bij kinderen met een neurodivers brein ~ met een gevoelig zenuwstelsel (bijvoorbeeld bij hoogbegaafdheid, hoogsensitiviteit, autisme, ADHD). Deze kinderen voelen zich al anders, hebben vaak een uiterst gevoelig zenuwstelsel, pikken als geen ander - impliciete - signalen uit hun omgeving op. Het resultaat kan zijn dat ze zich in die mate gaan aanpassen dat ze als het ware hun ziel verkopen. Ze gaan hun ware authenticiteit verbergen. Ik omschrijf dat wel eens als 'er gaat traumastof hangen over het Authentieke Zelf'. Zoveel te langer het duurt vooraleer dit patroon van pleasen wordt doorbroken zoveel te meer traumastof er komt te hangen over het Authentieke Zelf. Dat Authentieke Zelf ~ de Ziel ~ de Pure Essentie is echter nog steeds aanwezig. Zodra de intussen geworden volwassene ervoor kiest om volledig zichzelf te willen zijn, om trauma diepgaand te gaan helen, komt die Pure Essentie terug naar boven.

Hoewel al deze trauma responses ongetwijfeld heel waardevol waren op het ogenblik van de traumatische gebeurtenissen/situaties (incest, seksueel misbruik, emotioneel misbruik, emotionele verwaarlozing, fysiek misbruik, miskenning van onze eigenheid) komt er op een gegeven ogenblik een moment dat we ons ervan bewust dienen te worden dat deze trauma responses niet langer wenselijk zijn.

De link met codependentie

Vele mensen die ik begeleid, kampen met een vorm van codependentie. Een codependent persoon voelt feilloos aan wat anderen nodig hebben. Codependent gedrag is nauw verweven met de trauma response 'fawn', met pleasegedrag. Door het uitermate pleasegedrag wordt het geluk van een ander boven dat van zichzelf gesteld. De persoon die codependent gedrag vertoont, gaat zichzelf helemaal wegcijferen. Grenzen vervagen. Resultaat op lange termijn voor de persoon met codependent gedrag : zijn/haar batterij raakt helemaal leeg en hij/zij is niet meer in staat om nog te bepalen wat de eigen behoeftes en noden zijn. Dat kan zich vervolgens vertalen in allerhande symptomen: oververmoeidheid, lusteloosheid, burn-out, verslavingsgedrag, eetstoornissen, 'onverklaarbare' ziektes, besluiteloosheid, twijfel aan eigen kunnen, extreem laag zelfbeeld, suicidale gedachten, identiteitscrisis, existentiële crisis, ...

Codependentie wordt ook wel eens relatieverslaving of 'love addiction' genoemd. De diep onderliggende - vaak onbewuste - dynamiek kan zijn: 'Laat me niet alleen. Ik heb jou nodig om mezelf compleet te voelen. Ik heb jouw acceptatie nodig.' Deze dynamiek is nauw verweven met verlatingsangst.

Als kinderen opgroeien in een disfunctioneel gezin komt codependentie op latere leeftijd vaak voor. Door de disfunctionele dynamieken binnen het gezin - denk hierbij aan opgroeien bij een verslaafde ouder, opgroeien bij een ouder met een mentale uitdaging, opgroeien bij een ouder die fysiek geweld vertoont, opgroeien bij een ouder die emotioneel misbruik pleegt, opgroeien bij emotioneel afwezige ouders, opgroeien bij ouders die de eigenheid van hun kind miskennen - kan het kind zich aangeleerd hebben om te gaan pleasen zodat het niet misbruikt wordt, zodat het zichzelf veilig kan stellen, zodat het graag gezien wordt (vele kinderen denken dat het aan hen ligt wanneer een ouder zich disfunctioneel gedraagt).

In extreme gevallen kan er sprake zijn van het Stockholm syndroom: het kind gaat degene die hem/haar misbruikt (heeft) op een voetstuk plaatsen omdat de pijn té hevig is. Het is een extreme tegenreactie. Heb ik ook zelf ervaren. Een zeer verwarrende dynamiek is dat. Als je meer wil lezen over het Stockholmsyndroom kan ik je deze blog aanraden: het Stockholmsyndroom na incest. Je kan dat ook omschrijven als een extreme vorm van trauma bonding.

Indien er op latere leeftijd niet bewust wordt gewerkt aan het doorbreken van deze dynamiek, kan de adolescent/volwassene blijven hangen in codependent gedrag. Vaak kiezen zij - onbewust - voor relaties waarin deze dynamiek wordt herhaald. Ik hoorde eens een shamanic teacher in die context het volgende zeggen: 'If you do not heal your wounds, you end up marrying them'. 

En zo is het. Hoe vaak zie je niet gebeuren dat volwassenen die zijn opgegroeid in een dysfunctioneel gezin keer op keer in disfunctionele relaties, in ongezonde dynamieken terecht komen? Denk hierbij bijvoorbeeld aan de volwassene met verlatingsangst die wordt aangetrokken door een volwassene met bindingsangst. Of de codependente persoon (pleaser) die wordt aangetrokken door de persoon die ongezond (narcistisch) gedrag vertoont. Zolang die dynamiek niet doorbroken wordt, zolang die onbewust blijft, zullen dergelijke patronen en dynamieken zich blijven herhalen. Met alle gevolgen vandien. De persoon die codependent gedrag vertoont, kan zich niet meer authentiek gedragen, raakt het contact met zijn/haar ziel kwijt, kan zich 'lost', leeg, verward, verstikt voelen. En zo blijft er rondgecirkeld worden binnen de dramadriehoek.

Hoe voelt het als je het contact met je ziel kwijt bent?

Wanneer ik in begeleidingen spreek over 'het contact met je ziel' word ik vaak ‘wazig’ aangekeken. In onze Westerse maatschappij is het concept van de ziel vaak zo abstract dat we niet weten wat hier precies mee bedoeld wordt. Ik begrijp dat. Nog niet zo lang geleden vroeg ons zoontje voor het slapen gaan aan mij 'Mama, wat is de ziel?' Ik kon hem daar op dat ogenblik ook geen antwoord op geven. Het is dankzij verdieping in oude wijsheid (vooral die van natuurgenezers) en dankzij heling op zielsniveau bij mezelf dat het concept van de ziel mij steeds duidelijker is geworden.

Kenmerken van volwassenen met ongeheeld trauma kunnen zijn: geen keuzes kunnen maken, niet weten wat hun passie is, hun eigen identiteit in vraag stellen. Dat is precies wat sjamanen omschrijven als 'soul loss'. Stukken ziel die zijn afgesplitst. Als het ware stukken van de eigen essentie. Hoewel het woord 'loss' impliceert dat die stukken ziel 'verdwenen' zijn, is dat niet zo. Afgesplitste stukken ziel kunnen opnieuw teruggehaald worden, hetgeen sjamanen ~ shamanic healers uitvoeren in rituelen van 'soul retrieval'. 

Wanneer je het contact met je ziel kwijt bent en je wordt je hier stilaan van bewust kunnen vragen opkomen als:
* wat doe ik hier op deze wereld?
* welk leven heb ik tot hiertoe geleid?
* wie ben ik, los van alle rollen die de maatschappij mij oplegt?
* wie ben ik, los van mijn partner?
* wie ben ik, los van mijn kinderen?
* wie ben ik, los van mijn jobstatus?
* wie ben ik, los van uiterlijk vertoon?
* wie ben ik, los van mijn verhaal?

Hoe kom je terug in contact met je ziel ~ wat is Soul Retrieval?

Zoals altijd begint het bij bewustwording en herkenning. Je ervan bewust worden dat bepaalde dynamieken in je gezin van herkomst dysfunctioneel waren, je ervan bewust zijn dat bepaalde ongezonde dynamieken zich blijven herhalen in je leven, je ervan bewust zijn dat je niet helemaal jezelf bent, je ervan bewust zijn dat je met een soort van masker door het leven gaat.

Zodra je je hiervan bewust bent én er voluit voor kiest om hieraan te werken, kunnen stukjes verdwenen ziel teruggehaald worden. Zelf heb ik in maart 2020 een ritueel van 'soul retrieval' gedaan in samenwerking met een lokale shamanic practitioner. Op dat ogenblik zijn er stukjes ziel opnieuw teruggehaald, maar tegelijk voelde ik dat het proces niet volledig was, deels omdat de setting onvoldoende veilig was voor mezelf. Bovendien kreeg ik geen handvaten mee omtrent integratie van teruggehaalde zielsdelen. Stukjes van mijn ziel bleven als gevolg nog steeds hangen in mijn vroegere slaapkamer. In 2021 zijn die overgebleven zielsdelen wel succesvol teruggehaald en heb ik ze kunnen integreren. Dat heb ik hoofdzakelijk zelf gedaan met behulp van technieken uit het sjamanisme en in nauwe samenwerking met allerhande ondersteunende & helende energieën.

Intussen doe ik op specifieke vraag rituelen van Soul Retrieval. Op voorwaarde dat een persoon hier respectvol voor openstaat en bereid is om zelf verantwoordelijkheid op te nemen voor integratie van teruggehaalde zielsdelen. Je krijgt van mij tips en handvaten mee om jou te ondersteunen bij het integreren van teruggehaalde zielsdelen. Meer informatie kan je vinden in deze blog: 'Soul Retrieval bij symptomen van c-ptss'. Ik doe enkel Soul Retrievals bij mensen die ik eerst gesproken heb zodat we samen kunnen afstemmen of een Soul Retrieval door mezelf is aangewezen.

Als zielen zich met elkaar vermengen

Een ander fenomeen wat ik overigens al vaker ben tegengekomen bij pleasegedrag, dat is 'Soul Entanglement'. Dat gaat als volgt: de people pleaser gaat als het ware stukken van zijn ziel ~ zijn eigen essentie 'afgeven' aan degene in 'nood'. Indien de persoon in nood zelf veel soul loss heeft ervaren in zijn leven én wanhopig op zoek is naar invulling van die leegtes dan kan het 'afgegeven' zielsdeel van de people pleaser zich gaan vermengen met de ongeheelde ziel ~ essentie van de persoon in 'nood'. Dat is een zeer kwalijk iets. Voor beide partijen. Dat betekent namelijk dat beide personen niet in hun eigen essentie kunnen staan. Dat creëert patronen van enorme verwarring. 'Soul disentanglement' is dan noodzakelijk. Dat kan in allerhande vormen. Tijdens shamanic trajecten ontrafel ik samen met de cliënt wat er nodig is om beide zielen uit elkaar te halen.

Soul entanglement wordt overigens vaak verward met 'ik heb mijn twin flame gevonden'. Meer hierover kan je lezen in deze blog: 'De link tussen soul mates, twin flames & trauma'

Je ziel voeden én verantwoordelijkheid opnemen

Een van de manieren om terug in contact te komen met je ziel is om je ziel opnieuw te voeden. Te voeden met activiteiten die jou écht voldoening geven. Je te omringen met persoonlijke contacten die voedend zijn voor je ziel.

Dat vraagt ook om moed. De moed om uitdagende keuzes te maken. De moed om verantwoordelijkheid te nemen voor eigen gedrag en voor eigen keuzes. 

De helende kracht van verbinding met Moeder Natuur

Wat zeker niet mag onderschat worden in je zoektocht naar eigenheid, in het herstellen van de verbinding met je ziel, is om je te verbinden met de ziel van Moeder Natuur. Sjamanen ~ natuurgenezers zeggen wel eens: 'We are Nature'. Zo ervaar ik dat zelf ook steeds meer. Het is een wisselwerking. Wanneer je in contact staat met je eigen ziel, kom je dichter in contact met de ziel van Moeder Natuur. Wanneer je je verbindt met de ziel van Moeder Natuur, kan je dichter in contact komen met je eigen ziel. Er zijn momenten geweest dat ik dingen zei als 'Ik hou niet van de natuur'. Intussen ben ik erachter gekomen dat ik hiermee vooral mijn eigen natuur verwierp. Het was zelfs zo erg dat ik een aversie had tegen de kleur groen. De kleur van de natuur. Groen is overigens ook de kleur van het hartchakra. Mijn hartchakra is ook lange tijd uit balans geweest, zich vertalend in het afsluiten van mijn hart. Die aversie voor de kleur groen bestond uit vele lagen.

Als je dieper contact wil leggen met Moeder Natuur kan dat op zoveel verschillende manieren. Denk hierbij aan verbinding aangaan met bloemen, planten, kristallen, stenen, bomen, de zon, de maan, sterren, dieren, de wind, de bodem, door mindful te wandelen in  de natuur. Moeder Natuur kan ons letterlijk en figuurlijk zuurstof, ademruimte, rust en balans brengen. Door ons diep te verbinden met Moeder Natuur kunnen we meer helderheid krijgen in bepaalde situaties/emoties, kunnen we rustiger worden, dieper ademen, meer tot onze ware aard/tot onze ziel komen. Zoals in alle gezonde relaties is hierin wederkerigheid belangrijk: bedank Moeder Natuur voor alles wat ze ons geeft. In ruil voor onze dankbaarheid helpt zij ons om dichter tot onze eigen natuur te komen 🍀

De kracht van zelfheling

Ik geloof heel erg in de kracht van zelfheling. Een mens heeft zoveel meer potentieel in zich dan dat hij of zij vaak beseft. Moderne geneeskunde wil ons voorspiegelen dat we jarenlange medicatie en/of jarenlange therapie nodig hebben. Ik ben het daar niet mee eens. Niet alleen zit daar een ongezond verdienmodel achter, het kan mensen té afhankelijk maken. Het kan mensen hun ware kracht ontnemen. Wil dat zeggen dat hulp inroepen geen zin heeft? Nee, absoluut niet. Mensen zijn sociale wezens. Hulp inroepen kan heel waardevol zijn, en vaak ook noodzakelijk. Als je ervoor kiest om professionele hulp in te roepen, wil ik je graag 1 tip meegeven: check/voel aan/stem af of de hulpverlener jou een goed gevoel geeft, of hij/zij jou als gelijke kan zien, of hij/zij jou het gevoel geeft dat je een waardevol persoon bent. Een hulpverlener die beperkende diagnoses durft los te laten. Een hulpverlener die jou ziet als een waardevol, krachtig persoon. Als iemand die op dit ogenblik - tijdelijk - meewandelt in je zoektocht naar je Ware Zelf.

Je ziel is terug compleet als ...

je op een gegeven moment jezelf diep in de ogen kijkt in de spiegel ~ contact maakt met je eigen ziel ~ en tegen jezelf kan zeggen: 'Ik hou van jou zoals je bent' ‘Ik voel mij heel’ ‘Ik voel mij gezond’ 💚 Missie geslaagd. Je hebt je ware authenticiteit hervonden. Een waardevol gevolg hiervan kan zijn dat je nu een leven kan leiden zoals past bij jouw unieke blueprint ~ bij jouw unieke ziel.